De bundel ‘Man tegen Man’ is het complement van ‘Afscheid van Domineesland’. Veel commentaar op den titel is wel overbodig. Als criterium bij het opstellen van den inhoud gold voor mij uitsluitend de waarde van een opstel als document van zelfbevrijding. De eene zelfbevrijding mag er gewichtiger uitzien dan de andere: aan elk van deze essays beleefde de schrijver iets van een afrekening met een ‘man’, een persoonlijkheid wel te verstaan. Dat het eenig verschil maakt, of men tracht af te rekenen met Huizinga dan wel met van der Velde, doet in dit verband niet ter zake; afrekenen moet men, voor een flesch Bourgogne evengoed als voor een ranja met een rietje.
Boekbespreking en destijds in margine genoteerde polemieken zijn weggelaten, omdat herdrukken mij onnoodig voorkwam. Het polemisch karakter van den bundel vindt dus alleen zijn oorzaak in het feit der zelfbevrijding, die scherpe woorden nu eenmaal niet kan en wil omzeilen.
